| قوه مقننه |
|---|
| اتاق‌ها (en) |
|
| مجلس |
|
| طرز کار مجلس (en) |
|
| گونه‌ها |
|
| قوه‌های مقننه برپایه کشور (en) |
مجلس قوای مقننه هر یک از کشورهای دارای حکومت انتخابی است. واژهٔ برابرِ متدوال مجلس، پارلمان (به فرانسوی: Parlement) است که به ویژه به قوه مقننه بریتانیا و کشورهای پیرو سیستم حکومتی وست مینیستر گفته می‌شود. البته واژه پارلمان امروزه ممکن است در اشاره به قوای مقننه هر یک از کشورهای دارای حکومت انتخابی استفاده شود.
مجلس لفظی عربی به معنای محل نشستن و محل اجتماع و انجمن گروهی از مردم برای مشاوره و مذاکره است. مجلس واژه‌ای فارسی از ریشه عربی است که از فعل جلس به معنای نشستن آمده است و در مفهوم انواع جلسات یا نشست‌های خصوصی و عمومی، استفاده می‌شود.
پارلمان از واژهٔ فرانسوی parlement به معنای صحبت کردن گرفته شده است. نخستین کاربرد این واژه به سال ۱۲۳۶ برمی‌گردد که پادشاه انگلستان جلسه‌ای با حضور جمعی از اشراف و بزرگان کشور را با نام پارلمان تشکیل داد.
البته در زبان پارسی گاهی مجلس و پارلمان با دلالت ضمنی به معنی مجلس نمایندگان (بخش نخست و اصلی نظام‌های دومجلسی) به کار می‌رود.
پارلمان‌ها معمولاً از یک یا دو بخش تشکیل می‌شوند که به تک‌مجلسی یا دومجلسی معروف است.
البته در برخی کشورها مانند قطر و عربستان یک مجلس مشورتی هست که با مجلس قانون‌گذاری فرق دارد و صرفاً نقش‌های مشورتی با شاهنشاه دارد.
نظام تک‌مجلسی بطور کلی شامل یک مجلس نمایندگان است که نمایندگان مردم یا شاهنشاه و مانندشان در آن حضور دارند و قانون را تصویب می‌کنند.
در بیشتر کشورها نظام دومجلسی حاکم است که شامل مجلس نمایندگان یا مجلس سفلا و مجلس دوم مجلس سنا یا مجلس علیا است. مجلس نمایندگان بخش اصلی است که مانند نظام تک‌مجلسی می‌باشد ولی مجلس دوم وظیفه‌هایی دیگر دارد و گاه مکمل مجلس نمایندگان است. مثلاً مجلس مشورتی مصر نقش رایزنی و کمک به مجلس مصر را دارد.
خیلی از کشورها برای هریک از مجلس‌هایشان نام دارند. مثلاً در ایران پیش از انقلاب نام مجلس شورای ملی و مجلس سنا، در بریتانیا مجلس عوام و مجلس اعیان، در افغانستان ولسی‌جرگه و مشرانو جرگه به ترتیب به مجلس نمایندگان و مجلس دوم می‌گفته‌اند.
مجلس‌محوری (نظام پارلمانی) نوعی از حکومت است که در آن قوه مجریه از قوه مقننه برمی‌خیزد و در برابر آن پاسخگوست.
قوای مقننه‌ای که پارلمان خوانده می‌شوند در یک نظام پارلمانی که قوه مجریهٔ آن بر اساس قانون به پارلمان پاسخگو است فعالیت می‌کنند. پارلمان این کشورها معمولاً از یک یا دو بخش تشکیل می‌شوند (مانند مجلس عوام و مجلس خواص) و تک مجلسی یا دومجلسی خوانده می‌شوند، گرچه مدل‌های پیچیده‌تری هم موجود هستند.
نخست وزیر یک کشور معمولاً همیشه رهبر حزب اکثریت در مجلس سفلی در پارلمان است ولی مسئولیت را تا زمانی در اختیار دارد که رای اعتماد مجلس پابرجا بماند. اگر اعضای مجلس سفلی اعتماد خود به رهبر را به هر علتی از دست بدهند، فراخوانی برای رای عدم اعتماد می‌دهند و نخست وزیر را مجبور به استعفا می‌کنند.
