برای دیگر کاربردها، بنگرید به شافعی (ابهام‌زادیی)
|
|
|---|
|
جنبش‌های فکری اهل سنت |
| ارکان دین اسلام |
|
سعید بن زید · زبیر · طلحه |
|
مبانی فقه |
|
کتب حدیث |
|
صحیح بخاری · صحیح مسلم · سنن نسائی |
|
مکان‌های مقدس |
شافعی نام یکی از مذاهب چهارگانه اهل سنت و جماعت از دین اسلام است؛ و از مذاهب فقهی و پیرو ابوعبدالله محمد ادریس شافعی و از پیشوایان چهارگانه اهل سنت و جماعت است. شافعی بین سالهای ۱۴۶ تا ۱۵۰ قمری در غزه به دنیا آمد ودر سال ۲۰۴ وفات یافت. وی با ادغام کردن مذاهب حنفی و مالکی روشی نوین را بنا نهاد که از حدیث در آن بهره می‌جست.
در کلام پیرو ابوالحسن اشعری بود و ادله اربعه:
را قبول داشت و قائل به استدلال بود ولی به استحسان و مصالح مرسله اعتناء نداشت و آن را مردود می‌شمرد.
ایمان در عقیده شافعیه دارای سه شرط عمده‌است:
شافعی نخستین کسی است که مسائل اصول فقه را تدوین و تالیف کرد در کتابی بنام الرساله.
مطالب این کتاب عبارت‌اند از:
او همانند دیگر فقیهان قرآن را در صدر همه منابع قرار می‌دهد و آن را نخستین منبع فقهی می‌داند و به ظواهر آن استدلال می‌کند مگر زمانی که دلیلی حاکی از آن که مقصود از آیه چیزی جز ظاهر آن است اقامه شود.
شافعی از خبر واحد و عمل به آن بشدت دفاع کرده‌است مشروط به این که راوی ثقه و ضابط و حدیث به رسول خدا (ص) متصل باشد. او بر حنفیه خرده گرفته‌است که قیاس را بر خبر واحد مقدم داشته‌است. نیز شرایطی را که حنفیه و مالکیه برای عمل به خبر واحد گذاشته‌اند معتبر ندانسته، بر این باور است که در صورت اثبات صحت سنت و روایت پیروی از آن همانند پیروی از قرآن، واجب است. البته شافعی برای عمل به حدیث مرسل شرایطی گذاشت، مثلاً این که از احادیث مرسل سعید بن مسیب باشد.
وی به این دلیل که آگاهی یافتن از اتفاق نظر همگان ناممکن است اجماع را به معنای آگاهی نیافتن از نظر مخالف دانست و نظریه استاد خود مالک مبنی بر ارجعیت اجماع مردم مدینه را رد کرد و گفت: اجماع درجه نخست اجماع صحابه است.
مناطق شافعی پیروان این مذهب اکثراً در جنوب غربی آسیا هستند.
شافعی در فتاوی قدیم خود به گفته صحابه عمل کرده‌است اما در فتاوی جدیدش، چنان‌که بسیاری از اصحابش می‌گویند به گفته صحابه استناد نکرده‌است دلیلش این است که وی گفته‌هایی از صحابه نقل کرده و سپس با آنها به مخالفت پرداخته است. با این همه از گفتار او در کتاب الام برمی‌آید که وی گفته صحابی را تا زمانی که مخالفی برای آن پیدا نشود، حجت می‌دانسته‌است.
به همین دلیل برنامه‌ای روشن در استدلال کردن با حدیث و برخی از منابع تبعی در پیش گرفت و به دفاع ازاین برنامه برخاست و مخالفان برنامه خود را، خواه عراقی یا حجازی، مورد حمله قرارداد.
او به مسائل فرضی اهمیتی نمی‌دهد و تنها از احکام و امور واقعی که وجود خارجی دارند بحث و جستجو می‌کند و به همین دلیل در فقه او مسایل فرضیِ اندکی می‌یابیم.
همین اختلاف پویایی و حیات فقه شافعی را پدید آورده و مجتهدان پس از او را در برابر آرای گوناگونی قرار داده تا هر کدام را مطابق شرایط و اوضاع، به پذیرش و اجرا سزاوارتر یافتند برگزینند.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||
