اولین سوالی که معمولاً در تابستان بزرگترهای فامیل از کوچکترها می پرسند این است که در اوقات فراغت تابستان چه میکنی؟ حتی این اولین سوالی است که وقتی دوستان مدتی همدیگر را ندیده باشند از هم می پرسند. این سوال مرسومی است و افراد وقتی کمی از هوای گرم تابستان گله کردند، به جواب دادن به این سوال میپردازند. ابتدا بیایید اوقات فراغت را تعریف کنیم:
اوقات فراغت تابستان به چه اوقاتی می گویند؟
اوقات فراغت به وقت های بیکاری و زمان هایی که فرد کاری برای انجام دادن ندارد، می گویند. البته اصلاً منظور این نیست که در اوقات فراغت نباید کاری انجام داد. بلکه در این زمان ها، کاری که به معنای وظیفه و مسئولیت است را انجام نمیدهند.
معنای واقعی اوقات فراغت
اوقات فراغت زمانی است که افراد به هر فعالیت و سرگرمی و کاری که با شوق و ذوق و از روی علاقه و رغبت به آن مشغول می شوند.
البته در سالهای اخیر دانش آموزان به انتخاب خود اوقات فراغت تابستان را به درس خواندن میگذرانند. این انتخاب از روی عشق و علاقه به پیشرفت درسی و موفقیت در کنکور است. البته گفتنی است که والدین و مربیان باید کاری کنند که دانش آموزان از این انتخاب خود نا امید نشوند.
دانش آموزان خانواده خود را با برنامه های مدرسه هماهنگ کرده اند و بسیاری از آنها در واقع برای محقق کردن آرزوی پدر و مادر و پیشرفت درسی درحال فعالیت هستند. خانواده ها باید بدانند که این نوع درس خواندن در تابستان باید طوری انجام شود که در عین حال که بچه ها به درس خود میرسند، فراموش نکنند که انسان هستند و نیاز به تفریح، لذت و استراحت هم دارند. همانطور که باید انگیزه و هدف برای پیشرفت داشته باشند، به همان شکل هم باید خود را دوست داشته باشند و به فکر سلامت جسمی و روحی خود باشند.
متولیان پر کردن اوقات فراغت تابستان چه کسانی هستند؟
در ایام قدیم پولدارها برای پرکردن اوقات فراغت تابستان راههای مختلفی داشتند. مثل مسافرت، مهمانی های مختلف، شکار و …. ولی طبقه فقرا اگر زمان خیلی کوتاهی را در طول روز پیدا می کردند که کار و وظیفه ای نداشتند، آن را در خانه و همراه با خانواده می گذراندند. امروزه دیگر شرایط فرق کرده است و اوقات فراغت درد مشترک همه مردم شده است. چگونه گذراندن این اوقات را امروزه کسانی به عهده دارند که از این راه تجارت میکنند. تجارتی بسیار سودآور برای کسانی که ادعای مدیریت فرهنگی جامعه را دارند. فقط کافیست یک سر به کلاسهای کنکور و تقویتی بزنید!
آیا واقعاً فکر کرده اید که مسئولین گذراندن این اوقات بسیار باارزش که دیگر برای خود یک ارزش ذاتی پیدا کرده است، چه کسانی و چه سازمانهایی هستند؟ متاسفانه تا جایی که شواهد نشان می دهد هیچ برنامه طولانی مدت و کوتاه مدتی که با ویژگی های اوقات فراغت واقعی هماهنگ باشد و حتی برنامه ای حداقل نزدیک به آن هم وجود ندارد.
ویژگی های برنامه های اوقات فراغت تابستان چیست؟
برنامه هایی که برای این ایام و مخصوصاً برای دانش آموزان در تابستان مناسب است، باید چندین خصوصیت داشته باشد که در زیر میخوانید:
- متنوع و جذاب باشد.
- شامل یادگیری حرفه یا هنری بشود.
- آموزشی باشد که شامل مهارت های ضروری زندگی برای فرد و مخصوصاً دانش آموز باشد.
بعضی از مهارت ها هستند که در سن خاصی از رشد فرد باید به آنها دست یافت. در غیر این صورت و اگر دیر شود، یادگیری این مهارت ها یا غیرممکن و یا حداقل بسیار سخت می شود. مثل یادگیری زبانهای مختلف غیرمادری با تلفظ صحیح و نزدیک به اصل که اگر در کودکی و نوجوانی یادگرفته شود، هم سریعتر و هم با تلفظ زیباتری خواهد بود. یعنی بین سن ۱۰ تا ۱۵ یا ۱۶ سالگی وقت طلایی برای یادگیری زبان می باشد و بعد از آن نه اینکه نمی شود بلکه سخت می شود و کیفیتش کمتر می شود.
بازهم متاسفانه به علت نبود متولی مشخص و نبود برنامه ریزی مناسب و کارشناسی شده ای که براساس واقعیتهای هر گروه سنی و نیازهایشان تهیه شده باشد، شاهد از بین رفتن این فرصتهای ناب هستیم.
چه کسانی اوقات فراغت تابستان دارند؟
به محض اینکه اسم اوقات فراغت میاید، بیشتر افراد تصویری از دانش آموزان کوچک و بزرگ به ذهنشان می رسد که در تابستان سرگردان مانده اند و نمی دانند با این تعطیلات سه ماهه تابستانی چه بکنند.
اما مسئله این است که همیشه اوقات فراغت شامل مدت طولانی مثل سه ماه تابستان نمی شود و همه افرادی که به دنبال پرکردن اوقات فراغتشان هستند دانش آموز نیستند.
- فرد یا افرادی هستند که می خواهند بعد از یک روز کاری و هشت ساعت کار کردن، اوقات فراغتی را که دارند به شکلی بگذراند که پس از آن احساس نکنند که وقتشان را هدر داده اند.
- یا مثلاً خانمهای خانه داری هستند که بعد از انجام کارهای خانه فرصت اضافه ای دارند که می خواهند به بهترین شکل از آن استفاده کنند.
- نجار، بنا و کارگری است که بعد از یک روز کار سخت فیزیکی، نیاز دارد که زمان آسایشی داشته باشد.
- استاد دانشگاهی است که از صبح با مسئولین دانشگاه و دانشجویانش بحث فکری داشته است و هنگام شب در خانه خود نیاز به این دارد که زمانی برای تمدد اعصاب و راحت شدن فکرش داشته باشد.
بطور خلاصه باید گفت که هر فردی در جامعه بخشی از زمان خود در هر روز یا هفته و… دارد که اوقات فراغت اوست. این اوقات باید به بهترین روش ممکن گذرانده شود. طوری که احساس پوچی به شخص ندهد و از آنجا که متولی خاصی برای این مسائل وجود ندارد هر فرد خودش مسئول پرکردن این اوقات بسیار ارزشمند می باشد. بنابراین مسئله ای که خیلی باید مورد توجه قرار بگیرد مدیریت زمان در زندگی است.
مدیریت خود در اوقات فراغت تابستان
مدیریت زمان همان چیزی است که از افراد موفق کاملاً با آن آشنا هستند. بقیه افراد هم کاملاً با این مفهوم آشنا هستند و اعتراف میکنند که نمی توانند آن را در زندگی خود رعایت کنند. این افراد اگر یک دلیل برای تمام شکستها یا عقب ماندنهای خود را بخواهند بگویند این است: عدم مدیریت زمان در زندگی.
تا صحبت از مدیریت زمان می شود یک عده فکر می کنند که باید کاغذ و قلم دست بگیرند و برای ثانیه ثانیه زندگیشان برنامه ریزی کنند. در صورتیکه مقصود از مدیریت زمان یعنی اینکه بدانی چه وقت، چه کاری را بکنی، همین! بعضی کارها مهمتر هستند و بعضی کارها را می توان زمان دیگری انجام داد یعنی کمتر مهمند.
یک مثال از مدیریت زمان
مثلاً دانش آموزی که سال دیگر کنکور دارد و می خواهد برنامه ریزی کند که در تابستان درس بخواند، براساس اینکه چه رشته ای را می خواهد انتخاب کند کتابهایش را مشخص می کند. مرحله بعد این است که براساس اینکه هرکدام چه ضریبی دارند آنها را مشخص می کند. در جایی هم به این مسئله توجه می کند که مثلاً اکثر دانش آموزان فلان درس را کم می زنند و اگر او بتواند حتی یک سوال بیشتر جواب دهد رتبه اش خیلی بهتر می شود و یا اینکه فلان درس برایش خیلی آسان است و با یک دور بیشتر خواندن می تواند درصد بیشتری از سوالات را درست بزند و امثال اینها. همینطور او فاکتورها و ملاک های بیشتر و بیشتری را مشخص می کند و بعد تصمیم می گیرد که در تابستان نمی تواند همه کتابها را بخواند پس بهتر است فلان کتاب و فلان کتاب را بخواند و تستهایشان را بزند.
با این مدیریت زمان دانش آموزان می توانند به راحتی تابستان و اوقات فراغت خود را برنامه ریزی کنند. با این کار آنها به هدفشان که قبولی در کنکور است میرسند. البته باز هم می گویم یکی از قسمتهای مهم هر برنامه ریزی توجه مناسب به تفریح و استراحت نیز هست. مخصوصاً برنامه های تابستان که زمان تفریحات خانوادگی، مسافرتها و دید و بازدیدهاست.
گرچه این سالها می بینیم که تمام برنامه های خانواده ها تحت تاثیر برنامه کنکور و آزمون مدارس تیزهوشان و المپیادها و … برای بچه هایشان قرار گرفته است.
این همه اصرار برای کار سخت چرا باید باشد؟ جواب همه افراد این است که: “فرزندم با این کار می تونه زندگی خوبی رو برای خودش بسازه و خوشبخت بشه”. غافل از اینکه زندگی فقط همین نیست و این بچه ها نیاز به مهارتهای ضروری دیگری هم برای خوشبخت بودن دارند. مهارتهایی مانند ارتباط با دیگران، در حال زندگی کردن و قدر هر لحظه را دانستن. اما متاسفانه نه در مدارسمان به این مساله توجه می شود و نه توسط پدر و مادرها.
