در این مقاله میخواهیم توضیحی درمورد تاریخچه طرحواره ارائه دهیم. اما ابتدا برای اینکه یادآوری کنیم مفهوم طرحواره چیست، مختصری توضیح میدهیم. البته میتوانید برای مطالعه کامل به مقاله طرحواره چیست مراجعه کنید. سپس به توضیح تاریخچه طرحواره میپردازیم.
تاریخچه طرحواره
طرحواره همان تله های زندگی است که ۱۸ مورد هستند. این تله ها از کودکی و مخصوصاً در سنین زیر ۵ سال در فرد شکل میگیرند. بجز یکی از آنها که در سنین رشد شکل میگرد. عامل اصلی شکل گیری این تله ها والدین و بزرگان اطراف فرد هستند. طرحواره ها باورها و تله های بسیار عمیق و ریشه داری هستند و به سادگی نمیتوان از آنها خلاص شد. حتی اکثر افراد اصلاً نمیدانند که طرحواره چیست. افرادی هم که با این مفهوم آشنایی داشته باشند، باید با عزم و سعی و تلاش برای رهایی از این تله ها برنامه بریزند. به طور خلاصه، تمام باورها و عقاید فرد ریشه در طرحواره ها دارد. بنابراین تمام تصمیمات بزرگ و کوچک فرد نیز ناخودآگاه تحت تأثیر مستقیم این تله هاست.
بر اساس طرحواره ها، پاسخ افراد نسبت به اتفاقاتی که در اطراف فرد می افتد جهت پیدا می کند و بر اساس آن تصمیم گیری و عمل می شود. در نهایت این کار باعث ایجاد اتفاقات و مشکلاتی در زندگی آن شخص می شود. همانطور که گفته شد، برای مطالعه بیشتر درمورد این مفهوم میتوانید به مقاله طرحواره چیست مراجعه کنید. حال به تاریخچه طرحواره میپردازیم.
تاریخچه طرحواره
تاریخچه طرحواره در روانشناسی و به طور گسترده تر و عمیق تر در حوزه شناختی ریشه دارد. در حوزه رشد شناختی، طرحواره را به صورت فیلتری در نظر می گیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک کند بر اساس آن ها تصمیم بگیرند و اعمال خود را بسنجند.
واژه طرحواره از اوایل قرن بیستم به روانشناسی اضافه شد. تقریباً هر روانشناسی تعریف خاص خود را از آن ارائه می کند.
در تاریخچه طرحواره، بارتلت اولین کسی بود که مفهوم طرحواره را در روانشناسی و در گستره حافظه مطرح کرد. او بعد از پیاژه، مدلهای باز نمایی ذهنی را به خوبی توضیح داد. در چند دهه اخیر، نظریه پردازان و روانشناسان شناختی و رفتاری مانند بک، باور، تیزدیل، متیوز و کلارک برای بیان ناهماهنگی های روانی، و همچنین روانشناسان اجتماعی مانند نیس بت برای بیان ساختار های ذهنی در رابطه با شرایط اجتماعی جامعه، از واژه طرحواره بهره برده اند.
تاریخچه طرحواره و نقش یانگ در آن
طرحواره درمانی نوعی درمان است که توسط یانگ و همکاران وی پایه گذاری شده است. او در این درمان تلاش کرده است تا به وسیله روش های درمان شناختی و رفتاری و استفاده از دیگر نظریه هایی مانند دلبستگی، ساختار گرایی و روان تحلیلگری و تلفیق یکپارچه و منسجم آنها با یکدیگر، یک مدل درمانی جدید را برای درمان اختلالاتی مثل اختلالات شخصیت و اختلالات مزمن، ارایه دهد.
به اعتقاد یانگ، ممکن است چند مورد از طرحواره ها مخصوصاً آنهایی که در نتیجه تجربه های بد کودکی شکل گرفته اند، ریشه اصلی اختلالات شخصیتی باشند. همینطور این چند مورد میتوانند ریشه برخی اختلالات مزمن نیز باشند. یانگ اینها را طرحواره های ناسازگار اولیه نامیده است.
